Achenebbish, bijgoochem, besodemieterd, jatten: zomaar een greep woorden die elke Amsterdammer op de een of andere mysterieuze wijze kent.
De Amsterdamse taal kent een rijke geschiedenis, waarbij leenwoorden van bevolkingsgroepen over de hele wereld langzaamaan de taal van Mokum doordrenkte. Vooral het Joodse Jiddisch heeft hier een grote invloed op gehad.
Hoe zit dat precies? Wij geven jou in dit artikel een lijst met de belangrijkste woorden om je verstaanbaar te maken tegenover de rasechte Jordanezen!
Invloeden op de taal
De omgeving bepaalt het taalgebruik. Amsterdam is al sinds jaar en dag een mengvat van allerlei nationaliteiten - en dus ook talen. Hierbij moeten we vooral denken aan de Portugese Joden, de Sefardische Joden en het Sranan vanuit Suriname.
Deze rondvaart van talen zien we ook bij talen uit landen dichter bij huis, zoals het Spaans, het Frans en het Engels zien we overduidelijk terug.
De Jiddische taal, die werd gesproken door Joodse gemeenschappen in Amsterdam, heeft ook bijgedragen aan het taalgebruik. Woorden zoals "mokkel" (meisje) en "schorem" (tuig) hebben hun oorsprong in het Jiddisch.
De Sefardische Joden, die na de Spaanse en Portugese inquisities naar Amsterdam vluchtten, hebben ook hun stempel gedrukt op het taalgebruik. Dit is vooral te zien in woorden zoals "smeer ik 'm" (vertrekken), afgeleid van het Spaanse "esfumarse", wat "verdwijnen" betekent.
Door de immigratie van Surinamers naar Amsterdam zijn er ook Surinaamse woorden en uitdrukkingen geïntegreerd in het taalgebruik, zoals "geeltje" (vijfentwintig gulden).
Voorbeelden
Maar welk jargon moet jij nu écht tot je beschikking hebben om te overleven in de Jordaan? Wij zetten de belangrijkste woorden voor je op een rij:
Geld
Mensen
Alcohol
Scheldwoorden
Veelgestelde vragen
Wat is de Amsterdamse taal en hoe verschilt het van het standaard Nederlands?
Het dialect wordt gekenmerkt door invloeden van verschillende talen en culturen die door de geschiedenis heen Amsterdam hebben beïnvloed, waaronder Jiddisch, Sefardisch Spaans/Portugees en Surinaams.
Welke invloeden hebben bijgedragen aan de vorming van de Amsterdamse taal?
De Amsterdamse taal is beïnvloed door verschillende talen en dialecten, waaronder het Nederlands, Jiddisch, Sefardisch Spaans/Portugees en Surinaams.
Zijn er specifieke woorden of uitdrukkingen die uniek zijn voor het Amsterdams?
Ja, het Amsterdams dialect heeft verschillende unieke woorden en uitdrukkingen die kenmerkend zijn voor de stad. Enkele voorbeelden zijn "joetje" voor tien euro, "meier" voor honderd gulden, "geeltje" voor vijfentwintig gulden, en "mokkel" voor meisje.