Techbedrijven en kennisinstellingen in Amsterdam waarschuwen dat netcongestie de groei van AI-projecten afremt. In stadsdelen West en Oost, rond Sloterdijk en het Science Park, lopen plannen voor nieuwe rekenkracht vast door gebrek aan stroomcapaciteit. Netbeheerder Liander en hoogspanningsbeheerder TenneT werken aan uitbreidingen, maar die kosten tijd. Het stadsbestuur onderzoekt versnellers, omdat sterkere digitale infrastructuur belangrijk is voor de economie van de hoofdstad en voor AI-toepassingen in zorg en onderwijs.
AI-projecten lopen vertraging
Universiteiten en bedrijven in Amsterdam melden dat uitbreidingen van GPU-clusters en dataruimte langer duren. Op het Science Park, waar UvA, HvA en startups samenwerken, zijn extra aansluitingen op het elektriciteitsnet lastig te krijgen. In de Zuidas en rond de Johan Huizingalaan geven techbedrijven aan dat tijdelijke oplossingen nodig zijn om te kunnen blijven trainen en testen. Dit remt ook de instroom van nieuwe AI-initiatieven en onderzoeksgeld.
Startups in Oost en Centrum schuiven rekenwerk uit naar nachten en weekenden om pieken te vermijden. Grote datacenters in Westpoort en Sloterdijk beperken gelijktijdig verbruik waar mogelijk. Leveranciers bieden “flexibele aansluitingen”, waarbij meer vermogen alleen tijdens daluren wordt geleverd. Dat helpt, maar is voor veel AI-toepassingen met continue vraag geen structurele oplossing.
Onderzoeksinstellingen wijken uit naar rekenfaciliteiten buiten de regio. Dat verhoogt kosten en vertraagt projecten door langere wachttijden en datatransport. Voor samenwerking met Amsterdamse ziekenhuizen en culturele instellingen is lokale rekenkracht juist wenselijk. De spanning tussen ambities voor AI en de grenzen van het stroomnet wordt zo steeds zichtbaarder in de stad.
Netcongestie betekent: het stroomnet zit vol, waardoor nieuwe aansluitingen of extra vermogen tijdelijk niet kan.
Wachtlijst op het elektriciteitsnet
In delen van Amsterdam-West en -Oost geldt op het moment van schrijven een wachtlijst voor grootverbruik. Liander, de regionale netbeheerder, wijst nieuwe aanvragen door naar later of biedt beperkt vermogen. Bedrijven in Sloterdijk en Westpoort krijgen vaak minder capaciteit dan gevraagd. Voor AI-bedrijven, die snel willen opschalen, is die onzekerheid lastig.
TenneT werkt aan verzwaringen van het hoogspanningsnet rond Amsterdam. Nieuwe stations en kabelverbindingen moeten meer vermogen naar de stad brengen. Zulke projecten vergen jaren voor vergunningen, aanleg en testen. Daardoor is de druk op het bestaande net de komende periode nog niet weg.
De gemeente Amsterdam vraagt bedrijven om flexibel stroomgebruik en het delen van capaciteit. Ook wordt gekeken naar energiehubs op bedrijventerreinen, waar vraag en aanbod slim worden afgestemd. Het doel is wachttijden te verkorten en meer ruimte te maken voor innovatieve projecten. Voorwaarde blijft wel dat veiligheid en betrouwbaarheid voorop staan.
Streng datacenterbeleid Amsterdam
Amsterdam hanteert op het moment van schrijven strikte regels voor datacenters. Nieuwe locaties worden geconcentreerd op bestaande terreinen, zoals in Sloterdijk en op het Science Park. De gemeente eist hoge energie-efficiëntie en hergebruik van restwarmte. Datacenters moeten zo zuiniger worden en tegelijk bijdragen aan stadswarmte.
Voor AI-werkplaatsen en rekenclusters betekent dit dat uitbreiden vooral kan binnen de bestaande contouren. Projecten die restwarmte leveren aan woningen of zwembaden krijgen sneller steun. Stadsdelen West en Oost werken aan plannen om warmte uit datacenters in lokale netten te voeren. Dit koppelt digitale groei aan duurzame doelen van de stad.
Het college van B en W benadrukt dat dataverkeer blijft groeien, maar de ruimte in de hoofdstad beperkt is. Daarom zet de gemeente in op zuinig ruimtegebruik en slim stroomgebruik. Voor hyperschaal-projecten blijft weinig plek. Kleinschaliger, efficiënte AI-infrastructuur krijgt eerder groen licht, mits het net dat toelaat.
Tijdelijke oplossingen voor AI-bedrijven
Bedrijven in Amsterdam kiezen vaker voor “peak shaving”: batterijen vangen korte pieken op zodat minder netvermogen nodig is. Ook worden trainingsruns gepland in daluren om de aansluiting niet te overbelasten. Colocatie-aanbieders in West en Zuidoost introduceren gedeelde GPU-clusters, zodat capaciteit beter wordt benut. Dit verlaagt de drempel voor kleinere AI-teams.
Onderwijsinstellingen werken samen met SURF voor nationale rekenkracht, terwijl lokale data veilig in de stad blijft. Dat vraagt om goede glasvezelverbindingen en duidelijke afspraken over privacy en snelheid. In Oost en Centrum wordt gewerkt aan snellere verbindingen tussen labs en datacenters. Zo blijft de keten van data tot rekenkracht werkbaar.
Toch schuiven sommige investeringen de stad uit, naar plekken met directe stroomruimte. Dat is een risico voor de Amsterdamse innovatiekracht en werkgelegenheid. Het stadsbestuur probeert die verschuiving te beperken met maatwerkafspraken. Prioriteit gaat naar projecten die maatschappelijke waarde leveren, zoals zorg, mobiliteit en onderwijs.
Gevolgen voor bewoners en ondernemers
Bewoners merken de druk via trager groeiende digitale diensten en mogelijk hogere kosten bij lokale aanbieders. Ondernemers in creatieve sectoren en media, vooral in Centrum en West, lopen aan tegen langere doorlooptijden van AI-projecten. Dat kan invloed hebben op opdrachten, levertijden en banen. Een voorspelbaar “elektriciteitsnet Amsterdam” is daarom belangrijk voor de hele keten.
De gemeente koppelt het thema aan de energietransitie. Als datacenters restwarmte leveren aan wijken, kan dit de energierekening helpen verlagen. Projecten in Oost en Nieuw-West onderzoeken zulke koppelingen. Dit vraagt wel om snelle vergunningen en duidelijke rollen voor netbeheerders en warmtebedrijven.
Bewonersplatforms vragen om transparantie over capaciteit per buurt en over prioriteiten. Het stadsdeelbestuur van West organiseert daarom extra informatieavonden voor Sloterdijk en omliggende buurten. Bedrijven willen duidelijkheid over planning en voorwaarden voor tijdelijke oplossingen. Heldere kaders moeten investeringen in AI weer op gang brengen, zonder het net te overbelasten.
- Locaties in beeld: Amsterdam Science Park (Oost), Sloterdijk en Westpoort (West), Zuidas (Zuid).
- Betrokken partijen: gemeente Amsterdam, Liander, TenneT, universiteiten en datacenterbedrijven.
- Kernvraag: hoe groeit AI in de hoofdstad zonder het volle stroomnet verder te belasten?